افتادگی رحم یا پرولاپس رحم چیست؟
پرولاپس رحم به منظور پایین افتادن یا پایین آمدن جایگاه رحم نسبت به واژن است. هنگامی که رحم در جایگاه اصلی خود قرار گرفته باشد، به طور طبیعی رحم توسط ساختارها و رباط های حمایت کننده درون لگن قرار گرفته اند. عضله کف لگن ساختاری شبیه شکم را تشکیل می دهد که رحم ، مهبل ، مثانه و رکتوم را پشتیبانی می کند. این عضلات و رباط ها در اثر کشیدگی ضعیف و شل می شوند و دیگر قادر به نگهداری رحم نمی باشد در نتیجه رحم به سمت مجرای یا کانال واژن افتادگی پیدا می کنند. در واقع پرولاپس رحم نتیجه کشش بیش از حد عضلات دیواره لگن و ساختارهای لیگامان است.
درجه بندی افتادگی رحم
پرولاپس رحم با استفاده از یک سیستم درجه بندی چهار بخشی طبقه بندی می شود:
- درجه 1: پایین آمدن رحم تا قسمت بالای پرده بکارت
- درجه 2: پایین آمدن رحم تا ورودی واژن
- درجه 3: بیرون آمدن دهانه رحم از واژن
- درجه 4: بیرون آمدن دهانه رحم و رحم از واژن
علائم و نشانه های افتادگی یا پرولاپس رحم
علائم اصلی پرولاپس رحم شامل کمردرد، درد ناحیه پرینه و احساس “سنگینی” در ناحیه واژن است. دردی که به دلیل پرولاپس رحم ایجاد می شود ناشی از کشش تکیه گاه های رباطی و بافت ها در طولانی مدت می باشد. اگر پرولاپس رحم به درجه سه یا درجه سوم پیش رفته باشد، فرد ممکن است احساس وجود یک توده در گردن رحم و مهبل داشته باشد و ممکن است باعث تحریک و سایش غشای مخاطی در این ناحیه شود.
فرد ممکن است احساس کند که با دراز کشیدن و ایستادن طولانی مدت، پیاده روی، سرفه، علائم برطرف می شود. افتادگی رحم موجب بی اختیاری ادرار نیز می شود. همچنین احساس نشستن روی یک توپ کوچک و عفونت های مکرر مثانه نشانه وجود افتادگی یا پرولاپس رحم می باشد.
عوامل موثر در بروز پرولاپس رحم
چاقی، نوعی بیماری عارضه است که اغلب منجر به پیشرفت و عوارض پرولاپس رحم می شود. با این حال، کاهش وزن به معنای بدرمان پرولاپس رحم نیست. سایر بیماری های مرتبط با آن که پرولاپس رحم را تشدید می کنند، یبوست مزمن و بیماری انسدادی مزمن ریه به دلیل ارتباط بین افزایش فشار داخل شکمی (تحمل فشار) با افزایش شدت پرولاپس همراه است.
حاملگی های متعدد و زایمان واژینال. خانم هایی که در اثر زایمان های مکرر دچار آسیب به بافت های واژن، سستی و کاهش حالت کشسانی بافت واژن خود می شوند. همچنین بافت واژن و ساختارهای وابسته به استروژن با کاهش سطح این هورمون در شرایط خاص (یائسگی و مادران شیرده)، موجب آشکارتر شدن علائم پرولاپس رحم می شود. ژنتیک، به دلیل روابط خانوادگی متعدد و نسل ها نیز می تواند به عنوان یکی از عوامل موثر در بروز عارضه افتادگی تاثیر گذار باشد.
روش تشخیص پرولاپس رحم
اولین و مهم ترین روش تشخیص اولیه افتادگی رحم، معاینه فیزیکی توسط یک متخصص زنان و زایمان می باشد. در حالی که فرد در حالت استراحت و هنگامی که فرد در حال فشار است، آزمایش با یک اسپکولولوم انجام می شود. اگر پرولاپس در حالت استراحت مشخص نباشد، فرد هنگام ایستادن با یک پا روی یک صندلی، آزمایش را تکرار می کند. سپس فرد با استفاده از طبقه بندی درجه یک تا درجه سوم درجه بندی می شود. در صورت لزوم درخواست آزمایش کشت ادرار از سوی پزشک ارائه می شود. اما اگر پس از انجام این روش ها، تشخیص حاصل نشد، درخواست انجام سونوگرافی لگن یا سیستوگرافی صورت می گیرد.
پیشگیری از بروز پرولاپس رحم
- تمرینات کف لگن در دوران بارداری و پس از زایمان واژینال
- جلوگیری از حمل اشیاء سنگین
- درمان یبوست مزمن
- حفظ وزن بدن در محدوده سالم
همچنین یکی از اقدامات محافظه کارانه در بروز این عارضه شامل استفاده از حلقه پیساری و هورمون درمانی موضعی است. با این وجود، استفاده از حلقه پیساری ( Pessary وسیله ای شکل است که برای حمایت از رحم در مهبل ساخته شده است. این اغلب یک روش غیر جراحی است که هم به منظور پرولاپس رحم و هم بی اختیاری ادرار مورد استفاده قرار می گیرد. پیساری در واقع یک روش حمایتی برای پرولاپس خفیف تر می باشد.)، ممکن است با عفونت واژن یا زخم واژن همراه باشد که منجر به ترشحات واژن یا خونریزی شود.
درمان افتادگی رحم
داروها به عنوان یک درمان جایگزین برای کمک به حفظ خاصیت ارتجاعی عضله کف لگن تجویز می شود. استروژن را می توان به صورت قرص، حلقه واژن، لکه ها یا کرم های واژن به بدن تزریق کرد و غالباً برای درجه های پایین تر پرولاپس به عنوان شکل اصلی درمان ذکر می شود. پرولاپس شدیدتر به تنهایی به استروژن درمانی پاسخ نمی دهد، اما می تواند به عنوان یک روش کمک درمانی استفاده شود. روش تزریق استروژن نیز می تواند پس از عمل برای حفظ نتایج عمل جراحی و کمک به احیای بافت واژن خشک و نازک انجام شود. جراحی در حال حاضر درمان انتخابی برای پرولاپس اندام های لگن است، مگر اینکه بیمار برای جراحی مناسب نباشد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دکتر زینب برکتی
جراح و متخصص بیماریهای زنان، نازایی زیبایی، ترمیمی، اختلالات کف لگن و لاپاراسکوپی
برای رزرو نوبت برای انجام این کار و همچنین مشاوره با این شماره تماس حاصل فرمایید: 021-22267207
همچنین برای دیدن ویدئو های بیشتر از دکتر زینب برکتی میتوانید اینستاگرام را دنبال کنید.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقالات بیشتری مانند : لاپاراسکوپی، لابیاپلاستی و … مطالعه کنید.