برخی از خانم‌ها در طول دوران زندگی خود ممکن است دچار اختلالاتی من جمله بی‌اختیاری ادرار در زنان شوند. این مسئله اغلب اوقات پس از تعدد زایمان‌ها بارداری‌های مکرر، یبوست‌های طولانی مدت و مزمن و همچنین افرادی که به آسم مبتلا هستند و سرفه‌های شدیدی دارند و درمان‌های مناسبی دریافت نکرده‌اند به وجود می‌آيد که با افزایش فشار داخل شکم نتوانند جلوی خروج ادرار را بگیرند. این ادرار ممکن است همزمان با شروع سرفه یا عطسه خندیدن یا خم و راست شدن و یا به هنگام بلند کردن یک جسم سنگین از روی زمین دچار بی‌اختیاری ادرار شوند.
یکی از مراجعات شایع خانم‌ها به پزشک زنان و یکی از موارد بسیار مهمی که معمولا مطرح می‌شود این است که هنگام عطسه و یا سرفه و یا هنگام انجام حرکات ورزشی دچار نشت و خروج ادرار می‌شوند. اما در این میان باید متذکر شد که تمام این مشکلات به دلیل پرولاپس لگنی یا شل شدن عضلات کف لگن می‌باشد.
علائم بی‌اختیاری ادرار در زنان
- نیاز به نخلیه فوری ادرار چه مثانه پر باشد که خالی
- فشار در ناحیه لگن
- ادرار به میزان بسیار زیاد در شرایط دیگر به صورت قطره‌قطره
- خیس‌کردن رختخواب به هنگام خواب
علت بی‌اختیاری ادرار در زنان
از آنجایی‌که در طول دوران زندگی و نوجوانی تمرینات عضلات کف لگن به خوبی انجام نمی‌شود این عضلات دچار شل‌شدگی می‌شود. خصوصا بعد از انجام زایمان این عضلات سفتی و مقاومت خود را از دست می‌دهند و موجب پرولاپس کف لگن می‌شوند یا به اصطلاح دچار افتادگی مثانه یا رحم می‌شوند.
باید توجه کرد، پدیده‌ای که اتفاق می‌افتد در واقع افتادگی مثانه می‌باشد و بروز عارضه افتادگی رحم بسیار نادر است و فقط در موارد محدودی اتفاق می‌افتد که باید به واسطه معاینه توسط متخصص زنان و زایمان درجه این افتادگی تشخیص داده شود.
انواع بی‌اختیاری ادرار در زنان
بسته به شدت و نوع علائمی از بی اختیاری که در افراد بروز می‌کند می‌توان بی‌اختیاری ادرار را به چند گروه کلی تقسیم‌بندی کرد:
بی‌اختیاری فوریتی
گاهی اوقات ممکن است این بی‌اختیاری ادرار در زنان به شکل بی‌اختیاری فوریتی ظاهر شود. یعنی زمانی خانم مبتلا نیاز به دفع ادرار دارد قبل از اینکه بتواند خود را به دستشویی برساند دچار نشت ادرار می شود و یا بلافاصله پس از احساس دفع ادرار باید حتما به سرعت خود را به دستشویی برساند. این شرایط بی‌اختیاری فوریتی نام دارد.
بی‌اختیاری استرسی
زمانی‌که یک خانم با افزایش فشار داخل شکم یعنی پس از سرفه عطسه، خندیدن یا خم و راست‌شدن ادرار خارج می‌شود، بی‌اختیاری استرسی گفته می‌شود.
بی‌اختیاری ترکیبی
برخی از افراد ممکن است هر دو نوع بی‌اختیاری ادرار یعنی بی‌اختیاری فوریتی و استرسی را با هم تجربه کنند. برای این افراد نیاز به درمان وسیع‌تری می‌باشد.
بی‌اختیاری موقتی
نوعی از بی‌اختیاری ادرار در زنان می‌باشد که ممکن است به صورت موقتی و در اثر بروز یک مشکل خاص در خانم‌ها به وجود آید (مانند عفونت، سرفه‌های شدیدی که به دنبال سرماخوردگی ایجاد می‌شود و یا مصرف موقتی یک داروی خاص.)
بی‌اختیاری عملکردی
در شرایطی که بیمار به دلیل شرایط نامناسب، ناتوانی و مشکلات جسمی نتواند به موقع خود را به دستشویی برساند، ایجاد می‌شود.
بی‌اختیاری سرریزی
بی‌اختیاری ادراری از نوع سرریزی در واقع یک بیماری نمی‌باشد، اما یک نشانه یک مشکل مهم در فرد می‌باشد که باید به طور دقیق مورد معاینه و ارزیابی قرار گیرد. در این شرایط بیمار دچار احتباس ادراری دائمی می‌شود یعنی هنگام دفع، ادرار به صورت چکه‌چکه از مثانه خارج می‌شود.
درمان بی‌اختیاری ادرار در زنان
عوامل مختلفی بر روی بروز عارضه بی‌اختیاری ادرار تاثیر می‌گذارد و بر اساس اینکه چه عاملی موجب بروز این مشکل شده است باید درمان مناسبی اتخاذ شود.
در مواردی که بی‌اختیاری ادرار خفیف باشد روش‌های غیر جراحی یعنی دارو درمانی و یا تمرینات کف لگنی به بیمار پیشنهاد می‌شود اما در برخی شرایط که این بی‌اختیاری شدیدتر باشد مصرف دارو و انجام تمرینات کگل خیلی نمی‌تواند موثر باشد. (به ویژه در مورد درمان بی اختیاری های استرسی)، در این شرایط باید از درمان‌های جراحی جهت درمان بیمار کمک گرفته شود. نوع درمانی که اغلب برای خانم مبتلا به بی‌اختیاری استرسی در نظر گرفته می‌شود کاملا به سن بیمار و شدت بیماری بستگی دارد.
اما زمانی که بیماری شدت پیدا می‌کند و غیر قابل کنترل می‌شود یعنی خانمی که به هنگام عطسه و سرفه دچار خروج ادرار می‌شود تقریبا در مراحل آخر افتادگی مثانه قرار دارد. این افراد نیاز به درمان‌های جدی گاها درمان جراحی دارند زیرا این شرایط موجب ایجاد بروز اختلالاتی در کیفیت زندگی خانم می‌شود. پزشک جراح با توجه به شرایط و وضعیت بیمار بعد از یک سری اقدامات تشخیصی، ناچار است تا درمان های جراحی را به کار گیرد. طی جراحی یا پزشک یک سری مش‌هایی را در داخل واژن خانم زیر مجاری ادرار می‌گذارد و یا در موارد شدیدتر باید با یک ترمیم قدامی یا خلفی، تا حد زیادی زاویه ایجاد شده که موجب می‌شود با کمی افزایش فشار داخل شکم ادرار خارج شود، جراحی را انجام دهد.
درمان بی اختیاری ادرار با لیزر
درمان‌های دیگری که در درجات پایین‌تر افتادگی مثانه قرار دارند شامل: روش‌های تنگ کردن واژن به روش لیزر درمانی که معمولا با لیزرهای فراکشنالCO2 به منظور درمان و تنگ‌تر کردن واژن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی همچنین درجات خفیفی از افتادگی مثانه را نیز می‌تواند درمان کند.
دکتر زینب برکتی
جراح و متخصص بیماری‌های زنان، نازایی
زیبایی، ترمیمی، اختلالات کف لگن و لاپاراسکوپی
برای رزرو نوبت برای انجام این کار و همچنین مشاوره با این شماره تماس حاصل فرمایید:
021-22267207
همچنین برای دیدن ویدئو های بیشتر از دکتر زینب برکتی میتوانید اینستاگرام را دنبال کنید.